Bezoek aan de Joodse begraafplaats door Milly Horowitz  (80) uit Israël

Woensdag 9 maart j.l. bezocht de 80-jarige Joodse Milly Horowitz-Steinberg uit Israël de Joodse begraafplaats op het Oude Kerkhof. De aanleiding tot haar bezoek was het overlijden van haar katholieke Nederlandse partner met wie zij 33 jaar lief en leed gedeeld heeft. Met hem woonde ze gedurende die tijd deels in Valkenburg, deels in de Israël.

De levensloop van Milly Horowitz mag opmerkelijk genoemd worden. In 1942 werd zij geboren in Den Haag. Haar biologische  vader Sulem Steinberg heeft ze nooit gekend. Hij werd kort ná haar geboorte in Auschwitz vermoord. Om haar bijna één jarig dochtertje Milly voor deportatie naar een vernietigingskamp te behoeden, heeft  moeder Liebe Steinberg-Baumfeld haar middels een vooropgezet plan in Dordrecht ‘te vondeling’ laten leggen vóór het  huis van een betrouwbaar katholiek echtpaar, dat in het complot betrokken was. Op deze manier zou haar Joodse identiteit verborgen blijven en Milly ‘Arisch’ opgroeien. Ná de oorlog eiste haar moeder echter haar dochter van de pleegouders, die Milly intussen hadden laten dopen, op. Haar moeder verbrak daarop het contact met de pleegouders en zou tot haar dood ten opzichte van Milly zwijgen over het feit dat ze haar te vondeling had laten leggen. Pas in 1995, 53 jaar ná haar geboorte zou Milly, via het Dordtse bevolkingsregister, achter de waarheid van dit lang verborgen geheim komen.

In 1947 hertrouwde Milly’s moeder te Roermond met de uit Warschau afkomstige Simon Juda Wollheim. Het gezin vestigde zich in een pand aan de Kruisherenstraat 30. In Roermond bezocht Milly de protestantse school gelegen naast de Nederlands Hervormde kerk aan de Minderbroederssingel en volgde op de woensdagmiddag de wekelijkse Joodse les in de synagoge.  Als enige Joodse leerlinge van haar klas bezocht ze de MULO bij de Ursulinen van de Sint Salvatorschool aan de Zwartbroekstraat. Vervolgens volgde ze lessen aan plaatselijke Rijks HBS.  Toen ze zestien was werd ze door haar ouders naar de Joodse HBS in Amsterdam gestuurd.

In 1960 vertrok ze, achttien jaar oud, naar Londen. Hier trad ze een jaar later in het huwelijk met de Brit Joseph (Joe) Horowitz. Uit dit huwelijk, dat na 26 jaar beëindigd werd , werden drie kinderen geboren. Haar stiefvader Simon Wollheim en moeder Liebe Baumfeld zijn in1964 naar Haifa geëmigreerd en daar overleden. Sinds 2005 woont Milly in Netanya (Israël) waar haar drie kinderen en inmiddels zes  kleinkinderen, die in Israël en Londen wonen, haar vaak komen bezoeken.

Op 6 september 2006 werd op initiatief van Milly Horowitz-Steinberg in de Roermondse synagoge aan de Hamstraat in haar bijzijn postuum de Yad Vashem onderscheiding uitgereikt aan haar  katholieke pleegfamilie.

Bij haar bezoek aan Roermond werd Milly in gezelschap van haar dochter, begeleid door John Vaessen, die op verzoek van  de redactie van het  jaarboek ‘Spiegel van Roermond’ een biografie over het leven van Milly Horowitz heeft geschreven. Na diverse locaties bezocht te hebben die een rol gespeeld hebben tijdens Milly’s jeugdjaren in Roermond, werd de Joodse begraafplaats bezocht. Hier  legde zij volgens Joods gebruik steentjes op diverse laatste rustplaatsen, onder meer bij de families Goudsmit, Lehmann en Cardozo die zij goed gekend heeft. Ook bezocht zij het graf van de eerste echtgenote van haar stiefvader, Amelia Weinberg die in1942 in Roermond een natuurlijke dood stierf.

Eerder die dag overhandigde John Vaessen in de synagoge namens  auteur Hein van der Bruggen, die helaas wegens Corona niet aanwezig kon zijn, aan Milly een exemplaar van zijn proefschrift ‘Aspecten van Joods leven in Roermond en Midden-Limburg 1275-2018’. Namens de Stichting Oude Kerkhof ontving Milly op de begraafplaats het boek ‘Dood, maar niet vergeten’. (Foto’s Vincent Loozen). De presentatie van de biografie van Milly Horowitz-Steinberg in de ‘Spiegel van Roermond 2023 ’ zal plaats vinden in december 2022.