Recensie van en reacties op het nieuwe boek
Roermondse funeraire cultuur
In 2011 publiceerde John Vaessen een boek
met levensbeschrijvingen van inwoners uit Roermond die op begraafplaats Nabij Kapel in ‘Zand zijn begraven.
‘Den Aje Kirkhaof’, zoals deze in de volksmond heet, is beroemd vanwege de in gebruikneming op bevel van de Oostenrijkse keizer in 1785 en het graf met de handjes. Dankzij de Stichting Oude Kerkhof heeft John Vaessen een tweede, fors uitgebreide, druk kunnen uitbrengen. Hierin zijn liefst 1300 biografieën opgenomen.
Het boek is leesbaar geschreven en uitvoerig geïllustreerd. Een plattegrond, personenregister, overzicht van gebruikte bronnen, literatuur en websites en een notenapparaat maken het toegankelijk en controleerbaar.
Naast levensbeschrijvingen bevat de publicatie informatie over de Roermondse funeraire cultuur. Aan diverse paragrafen gaat een nuttige typering van beschreven personen en hun funeraire cultuur aan vooraf.
Bijzonder zijn enkele oude gedenktekens langs de muur. Volgens het edict van de keizer mochten er geen graftekens op de graven worden geplaatst; die zouden de lijk ontbinding hinderen. Daarom kwamen er plaquettes aan de zijkant waarop de afstand van het graf wordt vermeld. Nu uit heel Europa jonge islamieten naar Syrië gaan om te vechten, zijn ook de graven van zoeaven weer actueel. Maar die hadden in de jaren zestig van de negentiende eeuw toestemming om de paus te helpen de Kerkelijke Staat te verdedigen zonder hun Nederlanderschap te verliezen. Ook burgerslachtoffers van de Tweede Wereldoorlog, het thema van dit nummer, komen aan bod. De afscheidsbrief van verzetsstrijder Albert Reulen, die in 1944 werd opgehangen, is aangrijpend.
Geen boek is volmaakt. Zo zijn er vraagtekens te plaatsen bij de uitleg over het lijkenhuis uit 1882 dat ook schijndodenhuis wordt genoemd. Gezien het tijdstip van de bouw had het de functie van lijkenhuis. Verder wordt met de Stichting Militaire Oorlogsgraven de Oorlogsgravenstichting bedoeld. En de grafaanduiding is niet altijd op de plattegrond te vinden, bijvoorbeeld 1C. Deze kanttekeningen laten onverlet dat Roermond een waardevol boek over haar funeraire cultuur rijker is. In Den Haag werd in 2013 een soortgelijke uitgave gepubliceerd. Welke plaats volgt?
Allereerst de complimenten met de uitgifte van het document “Dood maar niet vergeten”; een mooi verzorgd boekwerk met waardevolle informatie. Werkelijk klasse! We hebben het onlangs aangeschaft tijdens een bezoek aan de kathedraal.
Heb snel door het nieuwe boek gebladerd en ben onder de indruk; Chapeau!
Een extra compliment voor de sfeervolle foto’s van Wim Bongaerts!
Wat een fantastisch boek is het geworden! Een genot om door te bladeren! En wat een info. Onuitputtelijk. Volgens mij een echt standaardwerk met betrekking tot Roermond.
Ik heb het boek gisteren gekregen en ingezien. Wat een mooi boek met veel inhoud. Geweldig!
Gisteren het boek afgehaald….ben zeer onder de indruk!
Heb het weekend het nieuwe boek doorgebladerd en kleine stukjes gelezen. Prachtig. Mijn complimenten.
Al puzzelend ontdekten wij ditzelfde graf met foto en beschrijving in de schitterende heruitgave van “Dood, maar niet vergeten” van John Vaessen.
Heel veel dank voor dit magnifieke document.
Het is een prachtig boekwerk geworden, compliment!
Hierbij mijn dank voor twee volle bladzijden gewijd aan mijn familie. Het is mooi geschreven en ziet er prachtig uit met de foto’s. Nogmaals mijn dank.
Al mijn dank voor dit schitterende standaardwerk over de geschiedenis van Roermond en hen die daar geboren en getogen zijn. Toen ik de prachtige uitgave kreeg, kon ik niet meer ophouden alles te gaan lezen en bekijken. Ik ben er echt blij mee. Wens u veel plezier en voldoening met Uw mooie boek en nogmaals veel dank!
Bij deze wil ik auteur John Vaessen en stichting mijn allerhartelijkste complimenten overbrengen voor het mooie nieuwe boek over het oude kerkhof. Een stukje Roermond komt weer tot leven. Respect voor het vele goede researchwerk!
Het boek ‘Dood, maar niet vergeten’ is een compliment waard.
Er staan veel wetenswaardigheden in en nodigt bijna uit tot de wens om later op ‘den Aje Kirkhaof’ te mogen ‘liggen’.
Zo heb ik inmiddels ook het boek “ Dood, maar niet vergeten”, van John Vaessen.
Mooi uitgevoerd met veel historische foto’s en goed gedocumenteerd naslagwerk.
Hulde Heer John Vaessen! Voor u en uw medewerkers, die zo’n prachtig boek samenstelden. De familiegeschiedenissen, de levenslijnen en verbindingen van de mensen onderling in dat tijdperk, zo boeiend en helder met het resultaat om nieuwsgierig de bladzijden te herlezen en te herkennen.
Dank ook voor de boeiende weergave van mijn familie.
Ik heb gisteravond nog vol belangstelling in het boek zitten te lezen.
Het is een prachtig boek. Ik geniet er volop van.
Zelf werk ik reeds meer dan tien jaar aan de geschiedenis van de familie Linssen. Ik kocht het boek ” Dood, maar niet vergeten” van auteur John Vaessen. Onder de rubriek notarissen van Roermond zag ik de familie Linssen staan met prachtige foto’s erbij. Voorts vond ik onder de rubriek wijnhandelaren de familie Berger uit de Swalmerstraat met eveneens mooie foto’s. Een prachtig tijd-document en het verraste mij.
Dood, maar niet vergeten’ stond al langer op mijn verlanglijstje, vanaf heden kan ik die wens doorkrassen. Het is een fantastisch boek dat zijn prijs meer dan waard is.
Alle lof aan de samensteller. Het boek zal de komende tijd menig vrij uurtje aangenaam gaan vullen.
Het mooie boek in goede orde ontvangen. Met oprechte dank. Een prachtig product !
Inmiddels heb ik het boek “Dood maar niet vergeten” mogen ontvangen. Wat een prachtig boekwerk.
Ik ga er eens goed voor zitten en het doornemen. Hartelijk dank voor uw bemiddeling.
Wij hebben onlangs een rondleiding op de begraafplaats gehad door jullie voorzitter. Erg indrukwekkend!
Ik heb het boek gekocht, zeer de moeite waard en kan het iedereen aanbevelen.
Op het VVV-kantoor informeerde ik onlangs of er informatie was over het Oude Kerkhof. Zij verwezen mij door naar Antiquariaat Boom.
Hier heb ik “Dood, maar niet vergeten” kunnen kopen. Ik kende het boek niet. Wat een prachtige uitgave!
Als Roermondenaar met ‘roots’ aan de ‘Kapel in ’t Zand’, volg ik ‘den Aje Kirkhoaf’ met veel belangstelling.
Het boek ‘Dood, maar niet vergeten’ en de aanvullingen op de website raadpleeg ik als VVV stadsgids met enige regelmaat.
Nogmaals hartelijk dank voor de prachtige rondleiding, die wij gisteren hebben gekregen. Vandaag heb ik al veel in het fantastische boek zitten bladeren.
Graag zou ik het boek willen aanschaffen. Aangezien er zoveel voorouders van mij in blijken te staan, zou ik het uiteraard erg leuk vinden een exemplaar in onze eigen familie te hebben als dit nog lukt. Het is sowieso een prachtig boek.
Een zeer groot compliment voor dit geweldige boek!
Ik raak niet uitgelezen en niet uitgekeken.
Mooi boek, ‘Dood, maar niet vergeten’! De zondag is goed voor herinneringen op te halen.
Ik heb het nieuwe boek meteen gekocht en zal het anderen van harte aanbevelen. Mooi resultaat!
Wat is het een geweldig boek geworden! De geschiedenis komt tot leven. Het is ook een tijdsbeeld dat zich uitstrekt over vele, vele jaren.
Een prachtig boek met natuurlijk een mooi stuk over mijn vader. Wij, als familie, zijn hartstikke blij met deze uitbreiding van het boek! Nogmaals onze dank hiervoor!
Wat mij opvalt is dat door deze aanvulling een compleet, representatief beeld wordt gegeven van de begraafplaats. Niet alleen heel bijzondere graven en familiegeschiedenissen maar ook simpele verhalen en graven. Dat maakt het juist leuk en compleet. Knap hoe dit alles is opgeschreven zonder te vervallen in eentonige opsommingen/beschrijvingen.
Ik zal het mooie boek zeker opnieuw gaan aanschaffen!!
Proficiat met het mooie resultaat waar u zoveel inzet voor heeft gehad!
Gefeliciteerd met de vernieuwde uitgave. Ik zie er naar uit.
Wat is het derde boek een schitterend document geworden.
Af en toe lees ik weer in jullie dikke boek – het is een kunst om iets te maken dat èn informatief is
én ook nog eens enorm leuk is om in te kijken. Complimenten!
Ik heb het mooie boek ‘Dood maar niet vergeten’ ontvangen en ben er heel blij mee want het zit er schitterend uit.
Vandaag vond ik de gelegenheid het boek te bekijken, dat ik in ontvangst mocht nemen. Mooi om funerair erfgoed tastbaar te maken en aan te wenden om het verhaal er achter te vertellen.
Dat geldt voor het boek als geheel, maar ook voor de pagina’s die gewijd zijn aan de Joodse delen van de begraafplaats.
Graag wil ik jullie bedanken voor het prachtige boek. Ik wist niet van het bestaan ervan. Wat een kostbaar boek is dit, wat zit daar een werk in! Goed dat dit allemaal bij elkaar staat. Het is ook tegelijk een naslagwerk bijvoorbeeld over alle kunstenaars (van de ateliers).
Wat bij dit boek onmiddellijk opvalt is dat het veel meer is dan de complete weergave van een stenen archief. Vanwege al die beeldend maar toch ook leesbaar geschreven biografieën, ondersteund door schitterend beeldmateriaal, werden tal van doden weer ‘levend’ gemaakt. Onder hen ook Roermondse kinderen die tijdens de evacuatie in Leeuwarden zijn overleden en van wie de grafmonumentjes in dit boek ook zichtbaar gemaakt zijn. Aan dit kloeke boek van 424 bladzijden moeten vele jaren aan diepgaande research ten grondslag hebben gelegen. Al die arbeid is niet voor niets geweest: dit levenswerk over Roermondse doden zal immers tot in lengte van jaren zijn meerwaarde bewijzen en daarmee ons allen ruimschoots overleven.
‘DOOD, MAAR NIET VERGETEN’
Graven en grafkelders op ‘den Aje Kirkhaof’ in Roermond
Interview ML5 Roermond
“Dood maar niet vergeten” John Vaessen derde druk
De stad Roermond behoorde van 1716 tot 1794 tot de Oostenrijkse Nederlanden. Het was keizer Jozef II die in 1784 een edict uitvaardigde dat het begraven in kerken of op kerkhoven in plaatsen met meer dan duizend inwoners verbood. Ook Roermond viel onder deze maatregel en zo werd in mei 1785 ‘den nieuwen kerckhoff’, nu het Oude Kerkhof, in gebruik genomen. Over de geschiedenis van deze historische begraafplaats, officieel bekend onder de naam ‘Begraafplaats Nabij Kapel in ’t Zand’, in de volksmond echter ‘Den Aje Kirkhaof’ genoemd, vertelt het boek Dood, maar niet vergeten. Graven en grafkelders op ‘den Aje Kirkhaof. De aandacht wordt niet alleen gevestigd op de geschiedenis van de monumentale dodenakker, maar ook op ruim zevenhonderd ‘grafbeschrijvingen’ gerelateerd aan meer dan 1300 overledenen die tussen 1750 en 1950 de geschiedenis van de stad Roermond mee bepaald hebben.
Auteur John Vaessen heeft getracht de bevolking die in de aangegeven periode in de stad gewoond heeft en op deze begraafplaats rust als het ware ‘een gezicht te geven’ en zo aan de hand van een selectie uit alle geledingen aan de vergetelheid te ontrukken. Een meermaals voorkomend opschrift op grafmonumenten luidt ‘Dood, maar niet vergeten’. Het was Johns opzet om, naar dit opschrift verwijzend, bekende en minder bekende Roermondenaren in zijn boek voor volgende generaties in herinnering te houden.
Het boek, gebonden en met harde kaft bevat 337 rijk geïllustreerde full-color pagina’s op A4-formaat en is vormgegeven door X-Cago Mediasolutions BV Roermond. Het is onder meer te koop bij de Roermondse boekhandels Plantage en Boom. De prijs bedraagt € 27,50.
Andere publicaties over ‘Den Aje Kirkhaof’ of waarin de begraafplaats ter sprake komt (in volgorde van verschijning):
- Van Raak, C., Dodenakkers. Kerkhoven, begraafplaatsen, grafkelders en grafmonumenten in Nederland (Amsterdam 1995) 97-100;
- Heemels, M., ‘Een gradatie in standen…’ Rooms-katholieke begraafcultuur in Roermond 1920 – 1985 (ongepubliceerde doctoraalscriptie KUN 1997);
- Munnix, P., ‘Het oude kerkhof raakt in verval’, in: Spiegel van Roermond 1998, 30-39;
- Brouwer, R., Ook u wacht ik. Begraafplaatsen in Europa en hun geschiedenis (Eindhoven 2000) 211;
- Heemels, M., ‘Betwist en vergeten. De begrafenis van NSB-burgemeester Hetterscheid in Roermond’, in: Spiegel van Roermond 2000, 66-72;
- Heemels, M., ‘Zeven redenen voor uniciteit. De begraafplaats ‘Nabij Kapel in ’t Zand’, in: Spiegel van Roermond 2002, 42-50;
- Vingerhoets, T., Op de plaats rust. Mijmeren op de mooiste kerkhoven (Baarn 2004) 46-53;
- De Cock, L., Geschiedenis van de dood. Begraafplaatsen in Europa, Geschiedenis van de dood (Leuven 2006) 24, 495, 537-539;
- Heemels, M. e.a., ‘Den aje kirkhaof.’ De algemene begraafplaats ‘Nabij Kapel in ’t Zand’ te Roermond 1785-2006 (Roermond 2006);
- Vaessen, J., ‘De illustere ‘prysbehaling’ door de ‘Philharmonie’ op 19 juli 1830 te Brussel’, in: Spiegel van Roermond 2008, 82-105;
- Heemels, M., ‘Een microkosmos van de Roermondse maatschappij?’ Een sociaalhistorisch onderzoek naar de begravenen op de begraafplaats ‘Nabij in Kapel in ’t Zand’in de periode 1870-1940’, in: Studies over de sociaal-economische geschiedenis van Limburg. Jaarboek van het Sociaal Historisch Centrum voor Limburg, deel LIV (2009), 101-132;
- Van der Zwaan, C., ‘Den Aje Kirkhaof’, Roermonds eerste algemene begraafplaats ‘Nabij Kapel in ’t Zand’ van 1784 tot 1946’, in: Spiegel van Roermond 2010, 179-191;
- Heemels, M., ‘Van ad sanctos naar algemene begraafplaats. Een geschiedenis van het christelijke, rooms-katholieke begraven in Limburg’, in: Limburgs Memento Mori.Kerkhoven en begraafplaatsen in Limburg gefotografeerd door Obie Oberholzer (Roermond 2010) 118-137;
- Vaessen, J., Dood, maar niet vergeten. Graven en grafkelders op ‘d’n Aje Kirkhaof’ in Roermond (Roermond eerste druk 2011);
- Heemels, M., ‘In paradisum deducant te Angeli? Sociale status en rites de passage na het overlijden in Roermond tussen 1870 en 1940’, in: Studies over de sociaal-economische geschiedenis van Limburg. Jaarboek van het Sociaal Historisch Centrum voor Limburg deel LVI (2011) 76-107;
- Dekker, W., ‘Het Oude Kerkhof aan de Kapel in ‘t Zand. Natuur in verstilde rust’, in: De Ponti, M., Op den Kamp, O., Jansen, W., en Dekker, W. (redactie), Natuur in Roermond. Ontdek de groene gemeente Roermond. Stichting Natuurpublicaties Limburg van het Natuurhistorisch Genootschap in Limburg (2011) 142-153. hier te downloaden;
- Vaessen, J., ‘Het Oude Kerkhof’, in: L. Wolters (red.), Beeld van een stad (Roermond 2012) 168-175;
- Vaessen, J., ‘Het Oude Kerkhof’, in: Jaarboek / Jahrbuch 2013, Overkwartier van Gelre / Wachtendonk-Wankum (D.), 131-139;
- Vaessen, J., Dood, maar niet vergeten. Graven en grafkelders op ‘d’n Aje Kirkhaof’ in Roermond (Roermond, tweede uitgebreide druk 2015);
- Heemels, M. en Dückers, R., ‘Grafstijlen op de Roermondse begraafplaats ‘Nabij Kapel in ’t Zand’ tussen 1870 en 1940’, in: Studies over de sociaaleconomische geschiedenis van Limburg. Jaarboek van het Sociaal Historisch Centrum voor Limburg deel LX (2015) 86-145;
- Munnicks, E., ‘De laatste rustplaats. Executie en herbegraving van de in het Elmpterwald gefusilleerde slachtoffers’, in: Spiegel van Roermond 2016, 118-129;
- Heemels, M., ‘Op den akker des doods, waar allen gelijk worden…’ Begraafcultuur in Roermond 1870-1940 (Hilversum 2016);
- Van Heel, C. m.m.v. Van der Bruggen, H., ‘Dominee Willem Frederik Caspar Johannes van Heel (1836-1899), predikant te Roermond van 1863 tot 1897’,in Spiegel van Roermond 2017,112, 113;
- De Bock, J., Doorten, K. en Van de Garde, G. (redactie), Honderdvijftig. Gemeentearchief Roermond 1866-2016 (Roermond 2016) 216, 217;
- Vaessen, J., ‘Van ‘pharmacien’ tot apotheker. Roermondse apothekers door de eeuwen heen’, in Spiegel van Roermond 2017, 237-262;
- Venhorst, C. en Mathijssen, B., Wegwijs in de Nederlandse uitvaartcultuur (Uitgeverij Parthenon 2017) 62, 63, 73, 85;
- Stichting ‘Tussen Roer en IJzeren Rijn’, Wetenswaardigheden over Roermond-Zuid (2017), 22-27 en 40-43;
- Strijkers, H., ‘Max Guillaume (1877-1944). Verdienstelijk Roermonds musicus, componist en dirigent’, in: Spiegel van Roermond 2019, 12-31;
- Gilissen, L., ‘Het rouwbeklag van François Stoltzenberg. Een familieverkenning vanuit de grafkapel’, in Spiegel van Roermond 2019, 32-43;
- Vaessen, J., Dood, maar niet vergeten. Graven en grafkelders op ‘den Aje Kirkhaof’ in Roermond (Roermond, derde uitgebreide druk, 2019);
- Terebinth, tijdschrift voor funerair erfgoed januari 2019;
- Terebinth, tijdschrift voor funerair erfgoed december 2019;
- Heemels, M. e.a., Canon van het Nederlands funerair erfgoed, Stichting Dodenakkers.nl (2020) 47-48;
- Heemels, M., ‘De laatste relicten van een rijke begraafcultuur. De grafzerken in de Munsterkerk anno 2020’, in: E. Caris e.a., De Munsterabdij van Roermond. Een ontdekkingstocht door achthonderd jaar geschiedenis van een vrouwenklooster (Zwolle 2020) 238-251;
- De Spiegeleer, C., Le suprême hommage. De omgang met de dood van koninklijke en politieke elites in Belgiëtussen 1830 en 1940 (Brussel 2020) 316;
- Boivin, B., Kwant, L. en Lagendijk, J., Voor deez’ aard verloren. De Noorderbegraafplaats in Assen (Assen 2021) 16;
- Heemels, M., ‘Een gemeentelijke ‘doorbraak’. De totstandkoming van begraafplaats Tussen de Bergen als illustratie van een nieuwe mentaliteit’, in: Spiegel van Roermond 2021, 140-159;
- Van der Bruggen, H., Aspecten van Joods leven in Roermond en Midden-Limburg 1275-2018 (Hilversum 2021);
- Heemels, M., ‘Levend geschiedenisonderwijs op een begraafplaats. De didactische waarde van funerair erfgoed’, in: Kleio 2021 nr. 7, 41-43;
- Filott, W., ‘Gerard Weekers, (Nederweert 1873 – Roermond 1935): natuurgeneeskundige, notoire klant van Justitie, zedendelinquent en antikerkelijk vrijdenker’ in: Spiegel van Roermond 2022, 67-69;
- Heemels, M., ‘Leren op een begraafplaats. Funerair erfgoed en geschiedenisonderwijs’ in: Terebinth 2023 nr. 1, 26-29 (2023, Stichting Terebinth)
- Vaessen, J., ‘De Roermondse kermisadel’, in Gen. Magazine voor familiegeschiedenis, jaargang 28, nummer 2, juni 2023, 30 t/m 35
- Vaessen, J., ‘Roermond, Uit liefde voor de stad, bijzondere verhalen uit de levens van Roermondenaren’, december 2023
-
Heemels, M., ”Voor hen die hier geen laatste rustplaats mochten hebben…” Een monument voor de Roermondse Holocaust-slachtoffers op het Oude Kerkhof’, in: Spiegel van Roermond 2024, 14-15.