 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
|
 |
 |
  |
|
De aje kirkhaof
Sjtil gesjtange
bie wiezende sjeem
van kruutzend iezer
blajerende buim
baove sjtatige sjtein
en graafkelders vól
achtergelaote verdreet
Zoväöl
det zegke wilt
vergaet mich neet
Remunj, Els Zeegers-Koelen
’t Graaf mit de henj
‘t raak mich
de krach van same
de henj ineingevlóchte
veur ewig verbónje
zjwiegend alleszègkend
klimop klump euver
’t verleje nao noe
’t inj is ‘t begin
de cirkel is róndj
Remunj, Els Zeegers-Koelen
Klik hieronder op een foto om meer te zien
(foto's Wim Bongaerts)
Lente-------------Zomer
Herfst ---------------Winter
Mist---------------- Nacht met Allerzielen
Details linkerdeel------Details rechterdeel
Crypte Allerzielenloop 2016, foto Mathieu Beeren
Oudere nieuwsberichten treft u aan door te klikken op Archief.
Links op deze pagina onder het gedicht, is een selectie te zien van foto's op het oude kerkhof gemaakt in de verschillende seizoenen, ook zijn er foto's van graven en/of details te bekijken.
12-3-2021
Dirigeerstokje
van Max Guillaume, begraven op het Oude Kerkhof, ná 76 jaar uit de
Verenigde
Staten terug in Roermond
Jorg
Massy, voorzitter van de Koninklijke Harmonie Roermond, kon zijn ogen
niet
geloven toen hij rond Kerstmis 2019 een mail uit de Verenigde Staten
ontving
met de mededeling dat een in Boston (Massachusetts) wonende familie
sinds 1945
in het bezit is van een bijzondere dirigeerstok toebehorend aan de
Roermondse
dirigent, componist en violist Max Guillaume (1877-1944), die zijn
laatste
rustplaats heeft op het Oude Kerkhof. Via internet had de familie
Hill-Merson
de website van de Harmonie gevonden en was zo in de gelegenheid contact
te leggen
met het bestuur van de Harmonie om meer te weten te komen omtrent de
herkomst
van de baton. Familielid Bernard Merson ((1913-1970), diende als
militair
gedurende de Tweede Wereldoorlog in het Amerikaanse leger en landde op
6 juni
1944 (D-Day) met zijn US Army 29th Infantry Division op Omaha Beach in
Normandië.
Via de Ardennen wist zijn divisie op 1 maart 1945 Mönchengladbach te
bereiken.
Op diezelfde dag werd Roermond door de 15th Cavalry Group van het 16de
Corps US
Army onder bevelhebber Major General John B. Anderson bevrijd. Zo
goed als zeker heeft
Bernard Merson in die periode ook het nabijgelegen Roermond bezocht. Toen hij na afloop van de
oorlog in 1945 terugkeerde naar de Verenigde Staten was hij in het
bezit van het
dirigeerstokje met zilveren schildje dat hij mogelijk als souvenir uit
de
geplunderde woning van de in september 1944 overleden Max Guillaume aan
de
Godsweerdersingel had meegenomen. Over de herkomst van het stokje heeft
Bernard
Merson in familiekring nooit gesproken. Zijn familie was voornemens ter
gelegenheid van de D-Day herdenking in juni 2020 naar Normandië af te
reizen om
vervolgens ook Roermond te bezoeken teneinde de baton aan de
Koninklijke
Harmonie persoonlijk te overhandigen. Vanwege de destijds geldende
coronamaatregelen was reizen echter niet mogelijk en omdat ook op
langere termijn
daar geen uitzicht op is, heeft de familie in overleg met de
‘Keuninklikke’
aangeboden het historische kleinood per post op te sturen. In de week
dat
Roermond 76 jaar geleden bevrijd werd, is het dirigeerstokje van Max
Guillaume vanaf
5 maart j.l. weer thuis in Roermond. Voorzitter Jorg Massy heeft
aangeboden de
baton te zijner tijd permanent ter beschikking te willen stellen aan
het
Historiehuis om aldaar tentoongesteld te worden.
detail baton
-
05-03-2021
Nieuwe viaducten in N280 genoemd naar Roermondse kunstenaars
Door John Vaessen (op 03-03-21 gepubliceerd in Via Limburg)
In 2019 en 2020 werd de belangrijke oost-west verbinding door Roermond, heringericht. Ter hoogte van de Schipperswal en de Wilhelminasingel is de N280 verdiept aangelegd met als gevolg ongelijkvloerse kruisingen met nieuwe viaducten die genoemd zijn naar drie bekende Roermondenaren: architect Pierre Cuypers (1827-1921), schrijfster Marie Sloot (1853-1927) en goudborduurder François Stoltzenberg (1805-1875). De wanden van de viaducten zijn voorzien van honderden meters lange bloemenslingers, in reliëf aangebracht naar ontwerpen van Pierre Cuypers. Over het leven en werken van deze bouwmeester is veel bekend, over zijn laatste rustplaats op de in 1785 geopende begraafplaats ‘Nabij Kapel in ’t Zand’ (nu Het Oude Kerkhof) helaas minder.
Foto Wim Bongaerts
Toen de herinrichting van deze begraafplaats in het najaar van 1858 een feit was, werden door Roermondenaren onder wie Pierre Cuypers in de maand oktober zeven vergunningen aangevraagd om op het eerste klasse gedeelte een grafkelder te mogen realiseren. Cuypers’ voorkeur ging uit naar een grafkelder die tot stand gebracht moest worden in de nabijheid van een nog te bouwen bisschoppelijke grafkapel. Met deze ‘voorkennis’ was hij in staat een familiegrafkelder te laten bouwen pal naast de locatie waar in 1887, bijna dertig jaar later, de kapel met crypte voor overleden bisschoppen gebouwd zou worden. Begraven worden ‘ad sanctos’ (‘bij de heiligen’, in dit geval grenzend aan de grafkapel van de bisschoppen) was destijds zeer in trek. Bovendien realiseerde de rooms-katholieke Cuypers de grafkelder op de zogenaamde ‘Heilige Linie’, een denkbeeldige lijn die van west naar oost (Heilige Land) loopt, zoals die vanaf de middeleeuwen vaak gehanteerd werd als hoofdbeginsel van kerkelijke bouwkunst. Het was Cuypers’ zwager, de dichter-schrijver Joseph Alberdingk Thijm die in 1858 over deze ‘Heilige Linie’ publiceerde. In datzelfde jaar was de plek waar de grafkelder moest komen reeds uitgegraven en voorzien van gepleisterde wanden, getuige een ‘handtekening’ op één van de zijwanden van, naar wordt aangenomen, een werknemer met de tekst W. Muller 1858. Nadat de grafkelder gereedgekomen was, werden de reeds eerder op de begraafplaats begraven stoffelijke resten van Cuypers’ eerste vrouw Rosa van der Vin (1825-1855) en zijn vader Joannes (1769-1858) er bijgezet. Nadien volgden in 1860 een levenloos geboren meisje uit het huwelijk tussen Pierre Cuypers en Antoinette (Nenny) Alberdingk Thijm en in 1867 hun twee jaar oud geworden zoontje Theo. In 1874 werd Cuypers’ moeder Joanna Bex er begraven en in 1898 werd zijn tweede vrouw Nenny eveneens in de familiegrafkelder bijgezet. Ook zijn zus Joanna Maria, overleden in 1909 en haar eerder, in 1892 gestorven echtgenoot Frans Renders kregen er hun laatste rustplaats. Pierre Cuypers zelf overleed op 3 maart 1921, dit jaar 100 jaar geleden en werd op 5 maart in de grafkelder begraven. Na hem zouden tenslotte in 1948 zijn schoondochter Delphine Povel en in 1949 zijn zoon Joseph worden bijgezet in de grafkelder.
Restauratie.
Evenals de gehele begraafplaats raakte ook het familiegraf Cuypers vanaf het midden van de vorige eeuw sterk in verval. Afspraken met belanghebbenden om het graf te restaureren kwamen in eerste instantie niet van de grond en in de media werd er veel aandacht aan besteed. Zelfs De Telegraaf sprak er onder de kop ‘Hier rust de vader aller architecten’ schande van dat het graf van de bouwmeester van het Rijksmuseum en het Centraal Station in Amsterdam er zwaar verwaarloosd bijlag. De Roermondse aannemer Frans Straus nam uiteindelijk het initiatief tot oprichting van de ‘Stichting Restauratie Grafmonument Dr. Pierre J.H. Cuypers’. Op 6 april 2006 ging de restauratie van het familiegraf, zowel boven- als ondergronds van start. Vooral de kelder toonde een ravage van restanten van ineengezakte kisten en puin. Alle stoffelijke resten werden in twee speciaal voor dit doel vervaardigde nieuwe kisten geborgen en tijdelijk opgeslagen in de nabijgelegen bisschoppelijke grafkapel. Tezamen met een derde kist met daarin de overblijfselen van de in 1985 te La Escala (Spanje) begraven kleinzoon Charles Cuypers werden deze kisten geplaatst in het vernieuwde tongewelf van de grafkelder. Onder het gewelf zijn negen nissen gecreëerd bestemd voor overleden familieleden. De zuil op het graf, opgericht in 1898 bij het overlijden van Nenny, werd bovendien voorzien van vier nieuwe beelden en op de sluitsteen die toegang geeft tot de kelder werd een bronzen plaat bevestigd met daarop de namen van alle erin bijgezette familieleden. Het herstel van het familiegraf Cuypers zou een van de eerste, in dit geval grote restauraties worden op ‘den Aje Kirkhaof’
Foto Wim Bongaerts
Ontleend aan John Vaessen, ‘Dood, maar niet vergeten’. Graven en grafkelders op ‘den Aje Kirkhaof’ in Roermond en dr. Maurice Heemels, ‘Op den akker des doods, waar allen gelijk worden…’ Begraafcultuur in Roermond, 1870-1940.
26-2-1021
In Memoriam Theo
Willemsen
Foto L1
Theo
Willemsen
(1945-2021) was van 2007 tot 2015 voorzitter van onze Stichting Oude
Kerkhof.
Gedurende deze tijd heeft hij blijk gegeven van zijn grote
betrokkenheid bij
het streven naar instandhouding van funerair erfgoed op deze
dodenakker.
Maar Theo was vooral ook een mensen mens. Hij wist mensen te verbinden
hetgeen
tot uiting kwam tijdens diverse vergaderingen waarin het wel en wee van
het
Oude Kerkhof ter sprake kwam. Tijdens zijn bestuursperiode werd door
hem er het
accent opgelegd de begraafplaats (nog) meer te profileren en onder de
aandacht
te brengen. Het aantal rondleiders werd op zijn initiatief verdubbeld
en de
kennis over dit rijksmonument uitgebreid door het introduceren van
lesmateriaal.
In een later stadium konden hierdoor meer rondleiders instromen. Nog
naar nét
voorzitter arrangeerde hij in 2007 met vertegenwoordigers van de
stichting ,een
ontmoeting met de cabaretier Jörgen Raymann vóór diens optreden in de
Oranjerie, om hem er op te wijzen dat zijn voorouders van Roermondse
afkomst
waren en hun familiegraf zich op het Oude Kerkhof bevindt. Theo was het
ook die het initiatief nam om classicaal met vrijwilligers een
andere
begraafplaats ter lering en vergelijking te gaan bezoeken. De excursie
naar de
oude begraafplaats in Hasselt (B.) in dit kader zou het begin worden
van een
aantal bezoeken van de stichting aan begraafplaatsen in binnen en
buitenland. De uitgave van een nieuw boek over het Oude Kerkhof,
gefinancierd
door de stichting, stimuleerde hij maar bleef kritisch over de
haalbaarheid
ervan. Met gepaste trots kon hij echter in 2011 de eerste druk van het
boek in
de Oranjerie presenteren. Een uitgebreide tweede druk in 2015 kwam mede
tot
stand dankzij zijn medewerking en dit keer kon hij in de Statenzaal van
het
Roermondse gemeentehuis het eerste exemplaar overhandigen aan
waarnemend
burgemeester Cammaert. In 2019 was hij als adviseur aanwezig in MFC ’t
Paradies
waar de derde uitgebreide druk gepresenteerd werd. Ook als adviseur
bleef Theo
betrokken bij het reilen en zeilen van onze stichting. In 2015 ontving
hij de
gemeentelijke onderscheiding ‘de Christoffel’ vanwege zijn inzet voor
het
behoud van het cultureel erfgoed van de stad in het algemeen.
Theo,
rust in vrede
Theo
Willemsen in gesprek
met Jörgen Raymann in Theaterhotel 'de Oranjerie'
Theo
Willemsen met
waarnemend burgemeester Cammaert (links) tijdens
Foto Rob van Deurzen
de
presentatie van de tweede
druk van het door de stichting uitgebrachte boek
over 'den Aje Kirkhaof'.
Rechts kabinetschef René Mahieu.
Foto
Wim Bongaerts
Meer over dit graf:
8-2-2021 De begraafplaats in winterpracht
Foto
Jan
Vervuurt
Elk seizoen heeft zijn charme en de
begraafplaats is het
hele jaar door een mooie plek. Niet alleen vanwege de bezoeken aan
overleden
geliefden maar ook als bezinningsplek. Het kan veel rust bieden ter
compensatie
van ons jachtige leven. In de winter, en vooral nu juist in de sneeuw
geef het
een magische indruk. Ondanks dat er op dit moment geen rondleidingen of
andere
activiteiten georganiseerd worden is de begraafplaats vrij toegankelijk
en de
hele dag tot zonsondergang te bezoeken. Bijgevoegde foto van Jan
Vervuurt is
ongeveer 25 jaar geleden genomen. Als u zich uitgedaagd voelt om ook te
fotograferen nodigen wij u graag uit om deze foto’s te delen met ons.
Mail ons
uw foto’s naar info@oudekerkhofroermond.nl
en wij zullen de mooiste foto’s publiceren.
5-2-21
Kohaniempad
op joodse begraafplaats in oude glorie hersteld
In mei 2020 bleek dat de vier nog aanwezige houten paaltjes die symbolisch de afscheiding vormden tussen het wandelpad en de grafvelden op de nieuwe joodse begraafplaats abusievelijk verwijderd waren. Het graf van een joodse priester of Cohen bevindt zich meestal aan de buitenkant van een grafveld langs het er naast gelegen pad, er van gescheiden door paaltjes die soms met elkaar verbonden zijn door draad. Niet zelden wordt zo’n pad op bordjes extra aangegeven met de benaming ‘Kohaniempad’. Een priester is het verboden een joodse begraafplaats te betreden omdat deze volgens het joodse geloof onrein is. Het Kohaniempad is echter niet onrein en geeft een rabbijn de gelegenheid om het graf van een cohen, met inachtneming van de afgebakende paaltjes, te bezoeken. Waarschijnlijk hebben op de Roermondse joodse begraafplaats (onderdeel van het Oude Kerkhof) vanaf 1978 negen paaltjes gestaan in verband met de aanwezigheid van het graf van de in dat jaar overleden cohen Erich Marx. De steen op zijn priestergraf toont duidelijk de twee zegenende handen, zoals die gehouden worden bij het uitspreken van de zegen in de synagoge. Zonder dit priestergraf zou er geen sprake zijn van een Kohaniempad. Aan de hand van oude foto’s kon de positie van zes van de negen paaltjes vastgesteld worden. De overige drie zouden geplaatst zijn in een lijn die verantwoord geacht wordt er zo in het verleden te hebben uitgezien. Vanaf de ontdekking van het verdwijnen van de uiterlijke kenmerken van het Kohaniempad heeft de Stichting Oude Kerkhof er bij de gemeente Roermond, als eigenaar van de begraafplaats, op aangedrongen het pad te herstellen door het plaatsen van nieuwe paaltjes. De gemeente wilde hier graag haar medewerking aangeven, maar verzocht de stichting om eerst contact op te nemen met het Rabbinaat om advies omtrent herstel van het Kohaniempad te verkrijgen. Dat leidde er tenslotte toe dat Eduard Huisman in zijn functie als consul-beheerder Joodse begraafplaatsen bij het Nederlands-Israëlitisch Kerkgenootschap op uitnodiging van de stichting de Joodse begraafplaats is komen bezoeken. Bij dit bezoek op 20 augustus 2020 waren ondermeer aanwezig de ter zake doende wethouder, de coördinator Monumentenzorg en Archeologie, raadsleden, de begraafplaatsbeheerder en een afvaardiging van de stichting. In een aan de gemeente en aan de stichting gericht schrijven naar aanleiding van zijn bezoek aan de joodse begraafplaats was de reactie van de consul dat het hier zonder twijfel een Kohaniempad betreft en adviseerde hij, in overleg met opperrabbijn Binyomin Jacobs, het pad middels het aanbrengen van paaltjes ter afbakening, in zijn oorspronkelijke toestand te herstellen. Daarop gaf de gemeente groen licht tot herstel, met dien verstande dat zij de voorkeur gaf aan het plaatsen van duurzame hardstenen paaltjes in plaats van houten, die aan weersinvloeden onderhevig zijn. Op 5 februari 2021 tenslotte zijn de nieuwe afbakeningen door de gemeente geplaatst waarmee de begraafplaats, conform de joodse religie, zijn historisch aanzicht weer terug heeft.
Ter vergelijking bovenstaande foto van het Kohaniempad op de joodse begraafplaats te Muiderberg
Oude Kerkhof Roermond: Nieuwe Joodse begraafplaats.
foto's John Vaessen
19-1-2-21
Verhalen rond het Oude Kerkhof
In de midweekse bijlage ViaRoermond
van
het dagblad De Limburger zijn de afgelopen maanden door diverse auteurs
in de historische
rubriek 'Van nul tot nu' verhalen met betrekking tot personen,
gebeurtenissen
of overleveringen uit Midden-Limburg gepubliceerd. Het gemeentearchief
van
Roermond (GAR) heeft in overleg met de auteur voorgesteld de tot nu toe
verschenen
verhalen die gerelateerd zijn aan het Oude Kerkhof te bundelen en ze
onder de
naam: ‘Verhalen rond het Oude Kerkhof’ online te zetten, zodat ze
door
iedereen die erin geïnteresseerd is, geraadpleegd kunnen worden.
De
rechtstreekse link naar de webpagina is:
https://www.archiefroermond.nl/nl/verhalen/verhalen-rond-het-oude-kerkhof
De verwachting is dat er na verloop van tijd 32 publicaties op de site te lezen zullen zijn. Verreweg de meeste verhalen zijn ontleend aan het boek 'Dood, maar niet vergeten' van auteur John Vaessen, uitgegeven door de Stichting Oude Kerkhof. De op de site van het GAR aanwezige beschrijvingen zijn in het algemeen uitgebreider en kunnen beschouwd worden als een waardevolle aanvulling op de in 2019 verschenen derde uitgebreide druk van het boek.
