‘Als een pastoor de katholieke begraafplaats bezoekt is hij blij: de overledenen van zijn parochie zijn begraven in hun vertrouwde omgeving. Als de rabbijn een bezoek brengt aan een Joodse begraafplaats moet hij huilen: de lege plekken tonen aan dat de stoffelijke resten van overleden Joden zich anoniem, ergens ver weg in Midden-Europa bevinden.’ 

Woorden van deze strekking sprak opperrabbijn Binyomin Jacobs tijdens de onthulling van het grafmonumentje voor baby Ruben Baer op dezelfde begraafplaats in 2017.

Stichting Oude Kerkhof heeft samen met de gemeente Roermond de Joodse Roermondenaren die onder ‘normale omstandigheden’ hun laatste rustplaats zouden hebben gevonden op het Oude Kerkhof alsnog een symbolisch graf gegeven. Een blijvende plek van herinnering, niet alleen voor de Roermondse medeburgers die verdwenen in het onbekende, maar daarmee ook voor alle Joodse slachtoffers van de Shoah. 

In de aanwezigheid van een 80-tal genodigden vond op zondag 7 april 2024 de onthulling plaats. Na een welkomstwoord en toespraak van Coen In het Panhuis, voorzitter van de Stichting Oude Kerkhof, hield de burgemeester van Roermond, Yolanda Hoogtanders, een toespraak waarin zij dieper inging op de rol van het ambtenarenapparaat, de gemeente Roermond en politie die gedurende de oorlogsjaren voor de bezetter faciliterend is geweest. Ook liep zij al vooruit op het te presenteren boek van historicus Fred Cammaert op 17 april 2024. Zijn onderzoek richt zich vooral op de onteigening van Joods vastgoed en het naoorlogs rechtsherstel in de gemeente Roermond. 

Ernst de Reus, voorzitter van het NIHS Limburg hekelde in zijn speech vooral het oplaaiend antisemitisme in de huidige tijd. Hij vroeg zich oprecht af of monumenten als deze het antisemitisme kunnen stoppen. Tegelijkertijd was hij blij dat de Joodse gemeenschap ook vrienden heeft zoals in Roermond. Tot slot hield opperrabbijn Binyomin Jacobs een indrukwekkende rede, waarin hij zijn ernstige zorg uitsprak over “het weer heel gewoon worden” van Jodenhaat. Het vreselijke lot van vele Joden in de Tweede Wereldoorlog zou zomaar weer kunnen gebeuren. 

Onder de aanwezigen bevond zich Mevrouw Ria-Sijben-Roosendaal met haar zoon Leon Sijben. Zij was als kind getuige van de hardhandige arrestatie van Joodse onderduikers die bij hen in huis in Wessem verbleven. Flora Baer-Salomon en de Familie Herz-Löb werden op transport gesteld. Alleen Flora Baer keerde na de oorlog terug. 

Na een gebed en een minuut stilte onthulde Binyomin Jacobs en burgemeester Hoogtanders samen met Ria Sijben-Roosendaal en haar zoon Leon het symbolische grafmonument. Op de twee stenen prijken de namen van 85 Joodse Roermondenaren die hier nooit begraven mochten worden. Op de sokkel staat in het Hebreeuws: “Om te onthouden en nooit te vergeten”

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

De plechtige onthulling werd opgeluisterd met passende vioolmuziek door Anna Janssen uit Maastricht

Klik hier voor een videoverslag van ML5

 

Klik hier voor het fotoalbum van de onthulling

 

 

 

 

 

In 1973 werd de in Roermond geboren wetenschapper John ‘Bonfilius’ Knipping begraven in het familiegraf op het Oude Kerkhof. Een verwijzing naar zijn laatste rustplaats heeft echter altijd ontbroken. Ruim 50 jaar na zijn overlijden nam de Stichting Oude Kerkhof het initiatief tot het laten vervaardigen van een kleine grafsteen die vanaf 6 maart zijn laatste rustplaats markeert. Op uitnodiging van onze stichting onthulde Brigitte Weusten, biografe van John Knipping, op die datum de door de firma Sliepen te Posterholt vervaardigde herdenkingsteen. 

Meer info over John Knipping is te vinden in:

Brigitte Weusten, ‘Over een vogel die zich niet liet kooien’ (Nijmegen, 2013)

John Vaessen, ‘Dood, maar niet vergeten’ (Roermond, 2019)

John Vaessen, ‘Uit Liefde voor de Stad’ (Roermond, 2023). 

Website GAR Roermond https://www.archiefroermond.nl/nl/roermonds-verleden/verhalen/verhalen-rond-het-oude-kerkhof/de-roermondse-wetenschapper-john-baptist-knipping

 

Foto’s: Wim Bongaerts

 

Op zaterdag 24 februari brachten Edmond Smit met echtgenote en zoon vanuit hun woonplaats Schiedam een bezoek aan het Oude Kerkhof. Jacob Werner Constant van Gorkum (1809-1880) was zijn betovergrootvader van moeders kant. Bovendien is hij geparenteerd aan de familie Van Aefferden en vernoemd naar Edmond van Aefferden (1862-1927) die met andere familieleden bijgezet is in de adellijke grafkelder. Bij hoge uitzondering werd de kelder die middag geopend zodat de afstammelingen er een kijkje in konden nemen.

Voor een uitgebreide beschrijving van het ‘graf met de handjes’ en de monumentale grafkelder zie: ‘ Dood, maar niet vergeten’. Graven en grafkelders op ‘d’n Aje Kirkhaof’ in Roermond. (Foto’s John Vaessen)

 

       

 

 

 

Zondag 18 februari zal de zeswekendienst plaatsvinden voor de op 20 december overleden Bisschop Mgr. Harrie Smeets. De dienst wordt gehouden om 11:30 uur in de
St. Christoffelkathedraal in Roermond.

 Op verzoek van het Bisdom Roermond zal de Bisschoppelijke crypte die middag nogmaals voor iedereen geopend worden. Tussen 13:00 uur en 17:00 uur is bezoek mogelijk. Er zullen enkele rondleiders aanwezig zijn om dit te begeleiden en vragen te beantwoorden.

Op de eerste dag na de uitvaart en het weekend daarna bezochten maar liefst 800 personen het Oude Kerkhof. Niet alleen Roermondenaren maar van heinde en verre, zelfs uit o.a. Zeeland, Utrecht en Arnhem, trotseerden velen de kou om de crypte, die normaliter gesloten is voor het publiek, te bezoeken.

De nis waar Mgr. Smeets zijn laatste rustplaats heeft is recent ook voorzien van de definitieve sluitsteen.

 

Crypte

 

De uitvaart van Mgr. Harrie Smeets vond plaats op 6 januari 2024. In een volle Kathedraal woonden ruim 1000 personen de requiemmis bij die tevens live te volgen was via L1. In kleiner gezelschap werd de bisschop overgebracht naar het Oude Kerkhof waar buiten afscheid genomen werd voor de Bisschoppenkapel in het bijzijn van de naaste familie en vele kerkelijke hoogwaardigheidsbekleders. De uiteindelijke bijzetting in de crypte vond in aanwezigheid van alleen de naaste familie plaats.

Om iedereen in de gelegenheid te stellen een laatste groet bij zijn laatste rustplaats te brengen is de crypte enkele dagen opengesteld. Op de eerste dag na de uitvaart bezochten maar liefst 300 personen het Oude Kerkhof. Niet alleen Roermondenaren maar van heinde en verre, zelfs uit Zeeland en Arnhem, trotseerden velen de kou om de crypte, die normaliter gesloten is voor het publiek, te bezoeken.

Op 13 en 14 januari is de laatste gelegenheid om het graf van Bisschop Harrie Smeets te bezoeken. De openingstijden zijn beide dagen van 13:30 uur tot 16:30 uur. Aanmelden is niet nodig.

Foto’s van de uitvaart:  https://photos.app.goo.gl/2u9w1WNGSP1WVpDf9

De requiemmis voor de onlangs overleden Bisschop Mgr. Harrie Smeets zal plaatsvinden op zaterdag 6 januari 2024 om 10:30 uur in de kathedraal van Roermond. Aansluitend zal hij door een besloten gezelschap begeleid worden naar zijn laatste rustplaats op het Oude Kerkhof nabij de Kapel in ’t Zand. Hij zal worden bijgezet bij de andere bisschoppen die hier vanaf 1887 begraven zijn. Na het herstel van de Bisschoppelijke hiërarchie in 1853 ontwierp Pierre Cuypers, als onderdeel van de herinrichting van de begraafplaats, de Bisschoppenkapel met onderliggende crypte.

In 1887 werd hier als eerste Bisschop Paredis bijgezet die in 1886 overleed. Alle Bisschoppen die Roermond heeft gehad vanaf 1885, met uitzondering van Mgr. Moors en Mgr. Gijsen, zijn hier te ruste gelegd. De twee lege nissen van beide Bisschoppen die elders begraven zijn werden wel voorzien van een sluitsteen met hun namen en data evenals de lege nis van Hulpbisschop Beel. Vicaris Generaal Feron is vanwege zijn uitzonderlijke verdiensten en hoog aanzien ook in de crypte bijgezet. Hulpbisschop Castermans was in 2008 de laatste overledene die een plaats kreeg in de crypte. De laatste bisschop die er zijn definitieve plek kreeg was Mgr. Lemmens in 1960.

De grafkapel en crypte zijn normaliter niet vrij toegankelijk. Dit kan alleen met Allerzielen en bij georganiseerde rondleidingen. Om het publiek ruim de gelegenheid te bieden het graf van Mgr. Harrie Smeets na de bijzetting te bezoeken heeft de Stichting Oude Kerkhof in samenwerking met het Bisdom enkele dagen een openstelling gerealiseerd. De bezoektijden zijn 7 januari, 13 januari en 14 januari telkens van 13:30 uur tot 16:30 uur. Op deze tijdsloten zijn gidsen aanwezig die vragen kunnen beantwoorden. Toegang is vrij en aanmelden is niet nodig.

 

John Vaessen is sinds lange tijd verbonden aan de Stichting Oude Kerkhof. 

Als rondleider, opleider, adviseur en auteur van vele publicaties is hij voor onze stichting een onmisbare kracht. Voor de stad Roermond is hij vanwege zijn vele bijdragen een absolute meerwaarde voor het behoud van het historisch erfgoed. Een ambassadeur pur sang. Dit is niet onopgemerkt gebleven. Tijdens de presentatie van zijn laatste boek met de toepasselijke titel ‘Roermond, uit liefde voor de stad’ op 20 december 2023 in Nu Nautilus, is John door Burgemeester Hoogtanders gedecoreerd met een Koninklijke onderscheiding. Bestuur en vrijwilligers van de Stichting Oude Kerkhof feliciteren John Vaessen, zijn vrouw Astrid, zijn kinderen Dennis, Suzanne, hun partners en de kleinkinderen van harte met deze waardering.

 

Foto: Hennie Retera

 

Het officiële persbericht van de Gemeente Roermond gepubliceerd 20-12-2023


Op woensdag 20 december heeft burgemeester Yolanda Hoogtanders tijdens de boekpresentatie ‘Roermond, uit liefde voor de stad’ een Koninklijke Onderscheiding uitgereikt aan de heer John Vaessen. 

 

De heer John Vaessen uit Roermond (78) 
Lid in de Orde van Oranje-Nassau

De heer John Vaessen is sinds 2003 als vrijwilliger werkzaam bij de Stichting Oude Kerkhof Roermond (den Aje Kirkhaof). Het Oude Kerkhof is één van de pareltjes van Roermond en de wijk Kapel in ’t Zand en vertelt de verhalen over de rijke historie van Roermond. 
De heer Vaessen geeft rondleidingen op het Oude Kerkhof en is betrokken bij de opleiding van nieuwe gidsen. Zijn werkzaamheden zijn van grote betekenis voor de stad Roermond.
Mede door zijn inspanningen is het Oude Kerkhof bekend geworden, niet alleen lokaal en regionaal, maar ook landelijk. In de afgelopen jaren is het Oude Kerkhof enkele keren genomineerd voor ‘De Gouden Terebinth’. Dit is een prijs die elke twee jaar wordt uitgereikt aan organisaties die zich uitzonderlijk inspannen voor het behoud en beheer van funerair erfgoed.

De heer Vaessen heeft veel kennis en informatie vergaard over degenen die op dit kerkhof begraven liggen. Informatie die voor nabestaanden en historici belangrijk is. Veel van die verhalen zijn vastgelegd in zijn boek ‘Dood maar niet vergeten’.
Daarnaast heeft de heer Vaessen nog vele andere publicaties op zijn naam staan, zoals artikelen  voor het historisch jaarboek van de Stichting Rura, ‘De spiegel van Roermond’. Ook heeft de heer Vaessen zich ingezet voor het project Stolpersteine (struikelstenen) van genoemde stichting en de gemeente Roermond.  

De heer Vaessen heeft veel archiefonderzoek gedaan voor diverse publicaties van het Gemeentearchief van Roermond en hij leverde een belangrijke bijdrage als vrijwilliger bij het inventariseren van oude foto’s en waardevol historisch materiaal. 

Op 20 december 2023 is zijn nieuwe boek ‘Roermond, uit liefde voor de stad’ gepresenteerd. Een boek waarin de verhalen van bijzondere Roermondenaren zijn vastgelegd.

Klik hier voor de video van de toespraak en uitreiking van de onderscheiding door Burgemeester Hoogtanders van Roermond 

 

 

 

Door een windvlaag is vrijdag 24 november j.l. een grote monumentale beuk geveld. De boom was verzwakt en werd gemonitord. Als een beuk is aangetast is het moeilijk te voorspellen wanneer die definitief geruimd moet worden. Deze beuk had nog best veel bladeren. Helaas is hij platgegaan voordat er maatregelen genomen konden worden. 

Bij de aanleg van de begraafplaats in 1785 waren bomen verboden, na 1860 waren ze wel toegestaan De gemeenteraad heeft in 1917 besloten voor 50 guldens 30 rode beuken te kopen voor de uitbreiding van het Oude Kerkhof in 1911 en deze boom was daar één van. Hoe oud de bomen waren bij aankoop is niet bekend maar in elk geval van voor 1917, ruim honderd jaar dus. 

 

Op last van de Burgemeester van Roermond is de begraafplaats om veiligheidsredenen tot nader order gesloten.

Verschillende graven zijn door de val beschadigd. De schade kan pas in kaart worden gebracht als alles opgeruimd is. 

  

Wij krijgen, begrijpelijk, diverse telefoontjes met vragen over schade aan graven. Wij kunnen hier nu nog geen mededelingen over doen. Pas als de boom verwijderd is kan de schade geïnventariseerd worden. Zodra er meer bekend is zal dit ook gecommuniceerd worden.

In de 2e aflevering van het EO-programma ‘Firma Erfgoed’ stond Roermond centraal. Vooral het Kapeller Kwartier kwam ruim aan bod. In de processiegang van de Kapel in ’t Zand, het Kruiswegpark, de Galgenberg en het Oude Kerkhof ging Aldith Hunkar op zoek naar boeiende verhalen.

Mooie beelden op de genoemde plekken werden afgewisseld met interessante wetenswaardigheden uit ons historisch en religieus erfgoed.

Niet in het Kapeller Kwartier maar zeker niet minder interessant was het item over de Hindoetempel in de Alexanderhaven. Bij het grote publiek waarschijnlijk onbekend maar zeer boeiend om te horen dat Roermond ook een belangrijke rol speelt in voor de Hindoe-gemeenschap.

 

De uitzending is terug te zien via deze link:

 

https://npo.nl/start/serie/firma-erfgoed/seizoen-3_1/firma-erfgoed_1/afspelen

Eind augustus 2023 zijn er drie dagen lang opnames gemaakt in Roermond voor het programma Firma Erfgoed van de EO gepresenteerd door Aldith Hunkar. Deze zullen worden uitgezonden zondag 26 november op NPO2  om 17:35 uur in de 2e aflevering van een nieuw seizoen “Firma Erfgoed”. Naast het Oude Kerkhof zijn er opnames gemaakt in het Kruiswegpark, Kapel in’ t Zand en de Galgenberg. Ook is er gefilmd in de Hindoetempel in Roermond in de Alexanderhaven. Aldith Hunkar staat uitgebreid stil bij ons cultureel en religieus erfgoed.

 

Aldith: “Bij het maken van de EO-serie Firma Erfgoed ben ik weer verrast door alle verhalen die ons erfgoed vertellen. De heksen in Roermond bijvoorbeeld. Ik dacht aanvankelijk dat het een grappig verhaal zou worden, omdat wij heksen vooral kennen uit sprookjes. Maar het blijkt een daadwerkelijk gebeurde geschiedenis van onderdrukking, geweld en moord.”

 

Graf met de handjes

 

“Ik ben ook vaak ontroerd geweest tijdens het filmen”, vervolgt Aldith. “Op de Beiaardschool in Mechelen is het bijvoorbeeld prachtig om te zien hoe die oude traditie van de Lage Landen nieuw leven wordt ingeblazen door jonge mensen. Wat mij ook raakte zijn die twee geliefden die door hun geloof werden gescheiden maar die elkaar in de dood, op de begraafplaats in Roermond, toch weer vonden. Met onze Caribische reis voor seizoen 3 vers in het geheugen is het hoopgevend om te zien wat er in Nederland allemaal gebeurt in dit jaar van herdenking van het slavernijverleden, nu er ruimte is ontstaan voor verschillende narratieven.”

 

Bron: EO/BM