 |
|
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
De aje kirkhaof
Sjtil gesjtange
bie wiezende sjeem
van kruutzend iezer
blajerende buim
baove sjtatige sjtein
en graafkelders vól
achtergelaote verdreet
Zoväöl
det zegke wilt
vergaet mich neet
Remunj, Els Zeegers-Koelen
’t Graaf
mit de henj
‘t raak mich
de krach van same
de henj ineingevlóchte
veur ewig verbónje
zjwiegend alleszčgkend
klimop klump euver
’t verleje nao noe
’t inj is ‘t begin
de cirkel is róndj
Remunj, Els Zeegers-Koelen
Crypte Allerzielenloop 2016, foto Mathieu Beeren
Oudere nieuwsberichten treft u aan door te klikken op Archief.
OPEN MONUMENTENDAGEN 2017
_____
Traditioneel jaarlijks mini-concert door de Koninklijke Harmonie Roermond ___ ______Grafkelder kermisexploitantenfamilie
tijdens
Open Monumentendag op het Oude Kerkhof _________________
___________Wolfs-Nizet op 'den Aje Kirkhaof'
‘BOEREN,
BURGERS EN BUITENLUI' OP HET OUDE KERKHOF TIJDENS OPEN MONUMENTENDAGEN
9 en 10 SEPTEMBER 2017
Voor de nationale Open Monumentendagen 2017 is als thema gekozen: ‘Boeren,
burgers en buitenlui’. De nadruk ligt hiermee sterk op mensen
en op hun onderlinge economische en culturele relaties. Het thema verbindt
stadsbewoners, plattelandsbewoners en mensen met een rondtrekkend bestaan,
en het verbindt uiteenlopende historische perioden met het heden.
Op de monumentale uit 1785 stammende algemene stadsbegraafplaats 'Nabij
Kapel in 't Zand' (het Oude Kerkhof) zijn vele graven aanwezig die betrekking
hebben op overleden Roermondenaren die als zodanig geclassificeerd kunnen
worden. De term ‘Boeren, burgers en buitenlui’ werd in het
verleden vaak gebruikt door kermisexploitanten die hun attractie op
deze manier luidkeels onder de aandacht wilden brengen. 'Den Aje Kirkhaof'
is bovendien in zijn geheel in 2001 tot rijksmonument verklaard. Een
tiental monumenten werd daarbij expliciet beschreven. Alleen op zondag
10 september starten er om exact 14.00 uur rondleidingen betreffende
dit thema vanaf de hoofdingang van de begraafplaats. De wandeling wordt
onderbroken in het gerestaureerde lijkenhuis alwaar zittend gekeken
kan worden naar een presentatie over de ontstaansgeschiedenis van de
begraafplaats en laatste rustplaatsen van uit Roermond afkomstige vooroorlogse
rondtrekkende kermisexploitanten (de zogenaamde 'kermisadel') op deze
dodenakker. Aan het deelnemen van de rondleiding zijn geen kosten verbonden.
Indien het traditionele eveneens gratis bij te wonen jaarlijkse concert
door de Koninklijke Harmonie op de begraafplaats plaats vindt, beginnen
de rondleidingen na afloop hiervan om omstreeks 14.45 uur. Op zaterdag
9 september is de begraafplaats weliswaar geopend (publieksingang),
maar vinden er geen rondleidingen plaats.
CUYPERSDAGEN
OP OUDE KERKHOF
In het kader van de jaarlijkse ‘Cuypersdagen’ kan men in
samenwerking met het 'Cuypershuis' op zondag 11 juni een rondleiding
bijwonen op 'den Aje Kirkhaof', die geheel gewijd is aan locaties en
personen die gerelateerd zijn aan de architect Pierre Cuypers (1827-1921).
Uiteraard wordt tijdens deze unieke wandeling zijn familiegraf bezocht,
maar ook laatste rustplaatsen van onder meer zijn compagnon Frans Stoltzenberg
en werknemers als Peter Smeets, Theo Pieters, Jacques Oor, Willem Slenders,
Jean Geelen, Frans van den Essen, Henri Scheen, Jules Danis en Sjoerd
van de Schuit. Eveneens wordt de aandacht gevestigd op graven van Cuypers’
tijdgenoten zoals de architect Weber en de kunstenaars Windhausen, Nicolas
en Lücker.
Vanaf 14.00 uur is het, vooraf aan de rondleiding, alleen op zondag
11 juni mogelijk op de begraafplaats in het (door Cuypers ontworpen)
lijkenhuis een presentatie met mondelinge toelichting bij te wonen van
de restauratie van Cuypers' familiegraf, die tussen 2004 en 2006 heeft
plaatsgevonden. De rondleiding zelf start aansluitend aan de presentatie
om 14.30 uur vanaf het voormalige lijkenhuis en zal rond 16.00 uur eindigen.
Aan de rondleiding zijn geen kosten verbonden. In het 'Cuypershuis'
is een wandelroute (één kilometer, twintig minuten) naar
het Oude Kerkhof verkrijgbaar.
Info: www.oudekerkhofroermond.nl
(Pierre Cuypers op zijn sterfbed, Foto: C.G.
Weers, GAR)
Week van de Begraafplaats van 27 mei t/m 4 juni
Zaterdag
3 juni 'Week van de Begraafplaats' 14.00 uur gratis rondleiding 'Natuur
op de begraafplaats'
De Week van de Begraafplaats is een initiatief van de ASCE, de Association
of Significant Cemeteries in Europe. Deze organisatie heeft als doel
om Europese begraafplaatsen onder de aandacht te brengen als fundamenteel
onderdeel van ons erfgoed. In Nederland gebeurd dat onder de vlag van
de Stichting 'De Terebinth', de LOB en de BVOB. Deze organisatie heeft
als doel om Europese begraafplaatsen onder de aandacht te brengen als
fundamenteel onderdeel van ons erfgoed. Tijdens deze week vertellen
vele enthousiaste beheerders graag over de natuurwaarde en het historisch
belang van de begraafplaats. Afgezien van de historische waarde van
de Roermondse algemene begraafplaats ‘Nabij Kapel in ’t
Zand’, zoals de officiële benaming luidt, is het Oude Kerkhof
uniek vanwege zijn bijzondere flora. Vooral het katholieke gedeelte
valt op door de aanwezigheid van eeuwenoude bomen en struiken langs
graven, paden en ter accentuering van kruisingen. Het lijkt op een botanische
tuin of arboretum van bomen met een symbolische en hoge sierwaarde.
De begraafplaats fungeert niet alleen als een omsloten tuin voor de
doden, maar eveneens als een tuin van beschouwing voor de levenden.
Het is een paradijselijke groene oase van rust, bezinning en herdenking.
In het algemeen blijkt het groen een zeer bepalend onderdeel van de
begraafplaats te zijn. Een grote variatie aan bomen en planten verhoogt
de natuurwaarde en geeft rust en intimiteit. Pas vanaf 1860 was het
toegestaan om bomen en struiken op de uit 1785 stammende begraafplaats
te planten, echter met uitzondering van de beide joodse begraafplaatsen
die volgens de joodse wet verstoken moesten blijven van door de mens
aangebrachte beplantingen. In het kader van de Week van de Begraafplaats
zal Hans Moors, begraafplaatsbeheerder in Roermond, in nauwe samenwerking
met de Stichting Oude Kerkhof, op zaterdag 3 juni een rondleiding over
'den Aje Kirkhaof' verzorgen waarbij het accent op de natuur zal liggen.
De wandeling, waaraan geen kosten verbonden zijn, start om 14.00 uur
bij de publieksingang aan de Weg langs het Kerkhof.
Foto Wim Bongaerts
GRATIS RONDLEIDING
‘AJE KIRKHAOF’ ROERMOND
Op zondag 21 mei kan men deelnemen aan een door de Stichting Oude Kerkhof
aangeboden gratis rondleiding over de uit 1785 stammende stadsbegraafplaats
‘Nabij Kapel in ’t Zand’, zoals de officiële
benaming luidt. Voorafgaand aan deze wandeling is er om 13.00 uur een
korte inleiding met fotopresentatie in zaal ‘Aad Remunj’,
Herkenbosscherweg 10, schuin tegenover de begraafplaats. Gedurende de
twee uur durende rondleiding zullen alle vijf geloofsgedeelten en daarmee
markante laatste rustplaatsen en locaties van dit Rijksmonument worden
bezocht.
De duidelijke zichtbare indeling in religieuze gedeelten, de begraafklassen,
het relatief grote aantal grafkelders (54!), het vele smeed-en gietijzer,
de talrijke monumentale graven en de bijzondere flora maken ‘den
Aje Kirkhaof’ een monumentale dodenakker van formaat. Hier liggen
in de meest letterlijke zin van het woord de Roermondenaren die tussen
1750 en 1950 de historie van de stad mede bepaald hebben. Daaronder
bevinden zich niet alleen geestelijken, politici, leden van de rechterlijke
macht, edelen, industriëlen en middenstanders, maar ook kunstenaars,
medici, notarissen, architecten, stadsfiguren en kermisexploitanten.
Vele graven herinneren bovendien aan de Tweede Wereldoorlog die vooral
op het joodse gedeelte in het bijzonder gekenmerkt worden. Het is die
dag onder meer mogelijk de crypte van de bisschoppenkapel te bezoeken,
evenals andere grafkapellen die voor deze gelegenheid opengesteld zullen
worden. Diverse grafkelders zijn te bezichtigen en is het toegestaan
er met een gids in af te dalen.
Uiteraard zal er speciale aandacht zijn voor het op 9 mei j.l. door
de opperrabbijn Nederland, Binyomin Jacobs onthulde grafmonumentje van
de in 1943 overleden Ruben Baer
Grafsteentje op het graf van Ruben Baer (1943-1943) na de onthulling (Foto: Wim Bongaerts)
ONTHULLING GRAFSTEENTJE RUBEN BAER (1943-1943)
Foto's Wim Bongaerts
Onder ideale weersomstandigheden
waren ruim honderd belangstellenden op dinsdag 9 mei om 12.30 uur aanwezig
op de Nieuwe Joodse begraafplaats om getuige te zijn van de onthulling
van een nieuw grafsteentje op het grafje van de in 1943 geboren en gestorven
Ruben Baer. Na het welkomstwoord van de voorzitter Stichting Oude Kerkhof,
Mathieu Beeren, prees Benoit Wesly, voorzitter van de Joodse Gemeente
Limburg, onze stichting met het genomen initiatief het grafje door leerlingen
van de tegen over de begraafplaats gelegen Synergieschool te laten adopteren.
Burgemeester Rianne Donders-de Leest vestigde vervolgens de aandacht
op de geschiedenis van de Roermondse Joodse gemeente, die door de gevolgen
van de Holocaust uiteindelijk zo klein werd dat hun gemeente in 1986
opgeheven moest worden. Het was mooi te mogen constateren dat het bijna
voltallige College van B&W (een wethouder was wegens ziekte verhinderd)
aanwezig was. Daarna was het de beurt aan de directie van de Synergieschool,
de dames Jet Dekkers en Hetty Belgers die het belangrijk vonden dat
door de adoptie van het grafje van Ruben Baer zijn verhaal en dat van
anderen levend gehouden wordt. Ook wordt de adoptie door hen uiterst
serieus genomen en zal die zich niet alleen beperken door het grafje
af en toe te bezoeken. Isa Ahmadi, leerling van de school, droeg daarop
uiterst bekwaam een door hem zelf geschreven verhaal voor, waarin hij
Ruben omschreef als een symbool voor alle andere kinderen die kort geleefd
hebben. Als voorlaatste spreker vertelde John Vaessen, vrijwilliger
bij de Stichting Oude Kerkhof en initiatiefnemer van dit project, over
de historische achtergrond van het grafje (zie op deze site daarvoor
de rubriek Publicaties en klik op aanvullingen) en sprak de hoop uit
dat wellicht in de toekomst aan de hand van het geadopteerde grafje
van Ruben Baer een jaarlijkse herdenking op deze joodse begraafplaats,
mogelijk in combinatie met een bezoek door leerlingen, ook van andere
scholen, aan de voormalige synagoge gestalte gegeven zou kunnen worden.
Tenslotte was het woord aan de opperrabbijn Binyomin Jacobs die op eigen
verzoek het grafsteentje vervolgens zou gaan onthullen. In een aangrijpende
rede herinnerde hij aan de gruwelijkheden in de kampen in de periode
‘40/’45 en memoreerde dat, hoe tegenstrijdig ook, Ruben
het voorrecht had op een natuurlijke wijze te sterven in plaats van
hoogstwaarschijnlijk vermoord te worden. Ook pleitte hij er voor dat
de jeugd nooit vergeten mag wat er gebeurd is en waarschuwde voor het
opkomend antisemitisme en rassenhaat. Daaropvolgend onthulde de opperrabbijn
samen met Isa de grafsteen door de bedekkende zwarte doek te verwijderen
en het uitspreken van een gebed, zowel in het Hebreeuws als in het Nederlands.
De leerlingen van de Synergieschool legden aansluitend volgens joods
gebruik steentjes op het graf in de vorm van de naam Ruben, benevens
door hen uit hout gemaakte Davidsterren. Hun voorbeeld werd gevolgd
door vele aanwezigen, waaronder burgemeester, wethouders en andere genodigden
waarmee de ceremonie, die tot driemaal toe sfeervol en muzikaal onderbroken
werd door het voordragen van Jiddische liederen door het ensemble El
Cambio, ten einde kwam. Daarop begaven velen zich, op uitnodiging van
de directie van de Synergieschool, naar hun ‘grand café’
voor het nuttigen van een kopje koffie of thee met een stukje vlaai.
Een geste die door de organiserende Stichting Oude Kerkhof zeer op prijs
gesteld werd. Hoewel de stichting en de school zich in eerste instantie
wilde beperken tot een herdenking op kleine schaal, zijn ze er trots
op dat, mede dank zij de aanwezigheid van opperrabbijn Jacobs en voorzitter
Benoit Wesly, de ceremonie als geslaagd mag worden beschouwd en via
de media wederom uitgebreid de aandacht op onze mooie historische monumentale
begraafplaats gevestigd is.
Het bestuur van de stichting dankt hierbij nogmaals alle bij de stichting
aangesloten vrijwilligers, Binyomin Jacobs, Benoit Wesly, de dames Hetty
Belgers, Liesbeth Biermans, Jet Dekkers en hun leerlingen, de heren
Eric Caris, Hans Moors en John Beckers en allen die aanwezig waren voor
hun gewaardeerde bijdrage aan het doen slagen van deze bijzondere bijeenkomst.
en ook verwijzingen naar websites:
https://christenenvoorisrael.nl/2017/05/een-grafsteen-voor-ruben/
Onderstaand artikel in dagblad Trouw
Onderstaande artikelen in dagblad de Limburger
THEMA RONDLEIDING OORLOGSSLACHTOFFERS, VERZETSLIEDEN EN JOODS ROERMOND OP 'DEN AJE KIRKHAOF'’
Op
zondag 30 april organiseert de Stichting Oude Kerkhof te Roermond ook
dit jaar weer een rondleiding met als onderwerp de Tweede Wereldoorlog.
De start is om 13.00 uur met een korte voorbeschouwing in zaal 'Aad
Remunj', Herkenbosscherweg 10, schuin tegenover de begraafplaats, waarna
vele graven en locaties bezocht zullen worden die herinneren aan de
periode 1940-1945. De rondleiding, die verzorgd wordt door gidsen van
de stichting, voert de bezoeker onder meer langs graven van oorlogsslachtoffers
zoals Anna Lutgens, Maria Vlek, Margaretha Sliepen, Mathieu Fonteijn
en Theo Stroucken. Moeder en zoon Houben kwamen om bij de beschieting
van een evacuatietrein op 8 februari te Wesel (D.). Voorts wordt stilgestaan
bij de laatste rustplaatsen van verzetsstrijders als Francisca Brinkman-Rohling,
Jan Wolters, Theo Bots, Johannes Roosjen en de kompanen Sjaak Frenken
en Baer Reulen, die beiden op 10 juni 1944 na een schijnproces opgehangen
zijn in Amsterdam en vervolgens hun massagraf gevonden hebben in de
duinen te Bloemendaal. Van deze laatste zal aan het graf zijn afscheidsbrief
voorgelezen worden. Bovendien zal gewezen worden op de plaats waar de
veertien met Kerstmis 1944 gefusilleerde Roermondenaren begraven geweest
zijn, evenals de slachtoffers die zijn omgekomen ten gevolge van de
bombardementen van onder meer 11 november 1944, zoals de families Ament,
Wilke, de Bock en Salden. Aandacht zal er ook zijn voor de kindergrafjes
tengevolge van de evacuatie begin 1945. Op de begraafplaats zijn twee
NSB graven (Hetterscheid en De Leeuw) aanwezig die eveneens belicht
zullen worden. Het grafmonument van Leendert de Leeuw met nationaalsocialistische
signatuur is vanwege zijn bijzonderheid aangemerkt als Rijksmonument.
De plek waar 160 gesneuvelde Duitse militairen hun voorlopige rustplaats
gekregen hebben (het 'Pruusseböske') zal eveneens bezocht worden.
Bij de eregraven van Britse en Canadese vliegtuigbemanningsleden zal
verteld worden over het neerstorten van hun machine. Tenslotte is er
ook aandacht voor de nieuwe joodse begraafplaats. Totaal 133 Roermondse
joden hebben ten gevolge van de Holocaust hun leven met de dood moeten
bekopen. Vele namen op de grafstenen herinneren aan familieleden die
na hun deportatie niet meer zijn teruggekeerd, zoals Hiegentlich, Straus,
Cardozo, Behretz, Goedhart, Egger, Lehman, Leviticus en Goudsmit. Aan
het uiteindelijk voor haar bestemde graf, waarin ze niet heeft mogen
rusten, wordt het aangrijpende verhaal verteld over het lot van de joodse
Jeanette Passmann-Vogelsang.
Deelname aan deze eenmalige jaarlijkse themarondleiding die ruim anderhalf
uur zal duren, bedraagt drie euro per persoon. De wandeling is minder
geschikt voor jonge kinderen. Vooraf aanmelden is niet nodig, tijdig
aanwezig zijn is aan te bevelen.
Foto links: één van de zeven nog bestaande NSB graven in Nederland. Foto midden: Graven verzetsstrijders Hendrickx, Reulen en Frenken. Foto rechts: Monument in opdracht van familie Lehmann.
(Foto's: Stichting Oude Kerkhof)
THEMADAG STICHTING 'DE TEREBINTH' IN ROERMOND
Zaterdag 8 april ontving de Stichting Oude Kerkhof in het kader van een themadag, bestuur en leden van de stichting voor funerair erfgoed 'De Terebinth'.
Voorzitter Mathieu Beeren van de Stichting Oude Kerkhof met rechts voorzitter Bert Lever van de Stichting 'De Terebinth', foto Maurice Heemels.
Foto's Wim Bongaerts.
Na de lezing in 'Aad Remunj' van Dr. Maurice Heemels over zijn proefschrift 'Op den akker des doods waar allen gelijk worden...' begaf het gezelschap zich naar de begraafplaats alwaar Maurice ter plekke tekst en uitleg gaf. Met een gezellig samenzijn, waarbij omtrent het thema van gedachten gewisseld werd, werd de middag besloten.
Bartho Hendriksen 9 april
Bartho Hendriksen heeft een opmerking toegevoegd aan het bericht van Terebinth, stichting voor funerair erfgoed.
Was een bijzonder geslaagde middag die uitstekend werd begeleid door
de vrijwilligers van de Stichting Oude Kerkhof Roermond. En nu eindelijk
het 'beeld met de twee handjes' live gezien.
Nieuw grafmonumentje Ruben Baer (1943-1943) geplaatst
Op 7 april 2017 werd op de nieuwe joodse begraafplaats
op initiatief van de Stichting Oude Kerkhof een nieuw grafsteentje geplaatst
op het enige, tot voor kort nog deels herkenbare, kindergrafje van Ruben
Baer.
Het grafje zal in de toekomst geadopteerd worden door leerlingen van
de tegenover de begraafplaats gelegen Synergieschool.
De moeder van Ruben Baer, Flora Salomon, werd voor de bevalling van haar kindje opgenomen in het Laurentius ziekenhuis in Roermond, alwaar enkele dagen na de geboorte op 9 april 1943 haar zoontje, slechts vier dagen oud, op 13 april is overleden. Met medewerking van het ziekenhuispersoneel heeft Flora Salomon kunnen onderduiken in Wessem en ontsnapte daardoor aan de derde deportatie op diezelfde negende april naar Westerbork. Zij werd echter later verraden door een NSB‘er en alsnog in 1944 naar Bergen-Belsen weggevoerd. Zij overleefde het verblijf in het kamp, keerde terug naar Wessem en evacueerde uiteindelijk naar de Verenigde Staten. De vader en broer van Ruben, Leo Baer en Rolf Helmut Baer zijn in 1944 omgekomen in Auschwitz.
Op zijn verzoek zal opperrabbijn Binyomin Jacobs (Inter Provinciaal Opper Rabbinaat) in gezelschap van de voorzitter van de Joodse Gemeente Limburg, Benoit Wesly, op 9 mei 2017 om 12.30 uur het monumentje op de begraafplaats officieel onthullen.
______Opperrabbijn
Binyomin Jacobs
___________________________________________________
Foto John Vaessen
Jaarlijkse herdenking in samenwerking met de Bond van Wapenbroeders.
HERDENKING 2017
De jaarlijkse 'Act of Remembrance', georganiseerd door de Bond van Wapenbroeders op de begraafplaats vond plaats onder ideale weersomstandigheden en trok ruim honderd belangstellenden. Loco burgemeester Angely Waajen herdenkt de gesneuvelde vliegtuigbemanningsleden in gezelschap van Rear Admiral Hardern en andere vertegenwoordigers van Allied Joint Force Command.
foto Coen in het Panhuis
Voor een beeldverslag van RTV klik: hier
Jaarlijkse
herdenking in samenwerking met de Bond van Wapenbroeders.
´For your tomorrow, we gave our today´
Op zondag 2 april 2017 zal de Bond van Wapenbroeders Afdeling Roermond
en Venlo in samenwerking met het Joint Force Command Brunssum en de
Stichting Oude Kerkhof tijdens de jaarlijkse herdenking stilstaan bij
de in de Tweede Wereldoorlog gesneuvelde Britse en Canadese vliegtuigbemanningsleden
alsmede Nederlandse verzetsstrijders en militairen die tijdens de oorlog
zijn omgekomen en op het Oude Kerkhof begraven zijn.
Na een aantal toespraken van genodigden en het voorlezen van een aantal
gedichten door leerlingen van de tegen over de begraafplaats gelegen
Synergieschool, wordt tijdens een processie kort stilgestaan bij een
22 tal graven waaronder de laatste rustplaatsen van negen Royal Air
Force en Royal Canadian Air Force vliegtuigbemanningsleden. De herdenkingsdienst
op het Oude Kerkhof begint om 14.00 uur voor de Bisschoppenkapel.
Toegang uitsluitend via de hoofdingang van de begraafplaats. www.wapenbroederszuid.nl
Herdenking 2016
Foto
Coen in het Panhuis
EERSTE ALGEMENE RONDLEIDING OP OUDE KERKHOF
De eerste gratis bij te wonen algemene rondleiding 2017 op 'den Aje
Kirkhaof' te Roermond, georganiseerd door de Stichting Oude Kerkhof,
zal plaats vinden op zondag 26 maart. Deelnemers worden uitgenodigd
om 13.00 uur aanwezig te zijn voor een korte inleiding in zaal 'Aad
Remunj', Herkenbosscherweg 10, schuin tegenover de begraafplaats. Tijdens
de rondleiding, die ongeveer twee uur in beslag zal nemen, worden alle
vijf geloofsgedeelten van de uit 1785 stammende dodenakker bezocht.
De begraafplaats kan getypeerd worden als 'spiegel' van de samenleving.
De sociale en religieuze verschillen in de stad in de afgelopen twee
eeuwen komen er zeer nadrukkelijk tot uiting in de klassenindeling en
de monumentale grafcultuur. De Stichting Oude Kerkhof werd opgericht
in 1996 met onder meer als doel de begraafplaats als cultureel erfgoed
te behouden. Mede door haar inzet is ze in 2001 benoemd tot rijksmonument
en mag er vanaf 2010 weer begraven of bijgezet worden.
De rondleiders van de Stichting Oude Kerkhof heten u van harte welkom bij de eerste algemene rondleiding 2017 (Foto: Wim Bongaerts)